Czym jest nadczynność tarczycy i co ją powoduje?

Nadczynność tarczycy (hipertyreoza) to stan, w którym tarczyca produkuje nadmiar hormonów – tyroksyny (T4) i trójjodotyroniny (T3) – przyspieszając metabolizm organizmu. Może być wywołana przez różne czynniki, z których najczęstszym jest choroba Gravesa-Basedowa, autoimmunologiczne schorzenie prowadzące do nadmiernej stymulacji tarczycy przez przeciwciała. Inne przyczyny obejmują guzki tarczycy, zapalenie tarczycy (np. poporodowe) czy nadmierne spożycie jodu, na przykład w wyniku przyjmowania niektórych leków.

W Omega Medical Clinics we Wrocławiu diagnozujemy nadczynność tarczycy u pacjentów w różnym wieku, choć najczęściej dotyczy ona kobiet, szczególnie w wieku 20–40 lat. Czynniki ryzyka obejmują obciążenie rodzinne chorobami tarczycy, stres, palenie tytoniu oraz niektóre choroby autoimmunologiczne, takie jak cukrzyca typu 1. Nieleczona nadczynność może prowadzić do poważnych powikłań, takich jak osteoporoza, zaburzenia rytmu serca czy przełom tarczycowy – stan zagrażający życiu, wymagający natychmiastowej interwencji medycznej.

Rozpoznanie nadczynności opiera się na badaniach laboratoryjnych, takich jak pomiar poziomu TSH (hormonu tyreotropowego), wolnego T4 i T3, a także przeciwciał anty-TSHR w przypadku podejrzenia choroby Gravesa-Basedowa. W Omega Medical Clinics stosujemy również USG tarczycy, aby ocenić jej strukturę i wykryć ewentualne guzki.

Objawy nadczynności tarczycy – na co zwrócić uwagę?

Objawy nadczynności tarczycy mogą być różnorodne i początkowo mylone z innymi dolegliwościami, co opóźnia diagnozę. Typowe symptomy obejmują zarówno zmiany fizyczne, jak i psychiczne, wynikające z przyspieszonego metabolizmu. Najczęściej obserwowane objawy to:

Przyspieszone tętno i kołatanie serca: Pacjenci często odczuwają szybkie bicie serca, zwłaszcza w spoczynku, co może prowadzić do arytmii.

Utrata masy ciała: Pomimo zwiększonego apetytu, wiele osób chudnie z powodu przyspieszonego metabolizmu.

Nerwowość i drażliwość: Nadmiar hormonów tarczycy może powodować niepokój, trudności z koncentracją, a nawet wahania nastroju.

Nadmierna potliwość i nietolerancja ciepła: Pacjenci często skarżą się na uczucie gorąca i wilgotną skórę.

Zmęczenie i osłabienie mięśni: Pomimo przyspieszonego metabolizmu, organizm może być osłabiony, szczególnie w obrębie mięśni ramion i ud.

Objawy specyficzne dla choroby Gravesa-Basedowa: W tym schorzeniu charakterystyczne są wytrzeszcz oczu (orbitopatia tarczycowa) i wole, czyli powiększenie tarczycy.

W Omega Medical Clinics we Wrocławiu zwracamy uwagę na to, że objawy mogą różnić się intensywnością i nie zawsze występują jednocześnie. Na przykład u osób starszych nadczynność może objawiać się jedynie apatią lub utratą masy ciała, co bywa mylone z innymi schorzeniami. Dlatego każdy niepokojący symptom, taki jak niewyjaśniona utrata wagi czy kołatanie serca, powinien skłonić do konsultacji z endokrynologiem.

Leczenie nadczynności tarczycy – od tyreostatyków do terapii jodem

Leczenie nadczynności tarczycy zależy od jej przyczyny, nasilenia objawów oraz ogólnego stanu zdrowia pacjenta. W Omega Medical Clinics we Wrocławiu stosujemy indywidualne podejście, aby zapewnić skuteczność terapii i poprawić jakość życia pacjentów.

Tyreostatyki

Leki tyreostatyczne, takie jak tiamazol czy propylotiouracyl, są podstawą leczenia farmakologicznego. Hamują one produkcję hormonów tarczycy, pomagając ustabilizować poziom T4 i T3. Terapia wymaga regularnych badań krwi, aby monitorować funkcję tarczycy i dostosowywać dawki leku. Tyreostatyki są szczególnie skuteczne w chorobie Gravesa-Basedowa, choć pełne efekty mogą być widoczne po kilku tygodniach.

Terapia jodem radioaktywnym

W przypadkach, gdy tyreostatyki nie przynoszą oczekiwanych rezultatów lub choroba nawraca, stosuje się leczenie jodem radioaktywnym (I-131). Jod gromadzi się w tarczycy, niszcząc nadaktywne komórki. Jest to bezpieczna i skuteczna metoda, ale może prowadzić do niedoczynności tarczycy, wymagającej przyjmowania lewotyroksyny. W Omega Medical Clinics dokładnie omawiamy z pacjentami korzyści i ryzyko tej terapii.

Leczenie chirurgiczne

W rzadkich przypadkach, np. przy dużym wolu uciskającym sąsiednie struktury lub podejrzeniu raka tarczycy, konieczna jest tyreoidektomia, czyli usunięcie części lub całej tarczycy. Po zabiegu pacjent wymaga suplementacji hormonów tarczycy przez całe życie.

Leczenie objawowe

W początkowej fazie leczenia stosuje się leki beta-adrenolityczne, takie jak propranolol, które łagodzą objawy, takie jak kołatanie serca czy drżenie rąk. Ważne jest również wprowadzenie zdrowego stylu życia – dieta bogata w białko i kalorie wspiera organizm osłabiony przyspieszonym metabolizmem, a unikanie stresu i nadmiaru kofeiny zmniejsza drażliwość.