Zaburzenia odżywiania (anoreksja, bulimia) – jak je rozpoznać i leczyć?

Zaburzenia odżywiania, takie jak anoreksja czy bulimia, to poważne problemy psychiczne, które mają ogromny wpływ na zdrowie fizyczne i psychiczne, a w skrajnych przypadkach mogą prowadzić do śmierci. Mimo że najczęściej dotykają nastolatków i młodych dorosłych, mogą wystąpić w każdym wieku – również u mężczyzn.

W Omega Medical Clinics we Wrocławiu zapewniamy wsparcie interdyscyplinarnego zespołu: psychologów, psychiatrów i psychodietetyków, którzy pomagają w diagnozie i leczeniu zaburzeń odżywiania. W tym artykule podpowiadamy, jak rozpoznać objawy anoreksji i bulimii, kiedy zgłosić się po pomoc i jak wygląda skuteczne leczenie.

Czym są zaburzenia odżywiania?

Zaburzenia odżywiania to nie tylko „problemy z jedzeniem” – to złożone zaburzenia psychiczne, w których sposób postrzegania ciała i relacja z jedzeniem stają się zaburzone do tego stopnia, że zaczynają dominować nad całym życiem osoby chorej.

Najczęściej diagnozowane formy to:

• Anoreksja (jadłowstręt psychiczny) – silna potrzeba kontroli masy ciała prowadząca do skrajnego ograniczania jedzenia i często znacznej utraty wagi.
• Bulimia (żarłoczność psychiczna) – naprzemienne epizody objadania się i podejmowania prób pozbycia się spożytego jedzenia (np. wymioty, środki przeczyszczające, głodówki, intensywne ćwiczenia).

Anoreksja – objawy, które powinny zaniepokoić

Anoreksja często rozwija się stopniowo, a osoby chore potrafią długo ukrywać swoje zachowania przed otoczeniem. Początkowo mogą być postrzegane jako zdyscyplinowane, dbające o zdrowie i szczupłą sylwetkę. Niestety, za tą fasadą kryje się głęboki lęk przed przybraniem na wadze i zniekształcony obraz własnego ciała.

Najczęstsze objawy anoreksji:

• obsesyjna kontrola kalorii i unikanie „zakazanych” produktów,
• gwałtowne chudnięcie mimo już niskiej masy ciała,
• częste ważenie się, mierzenie obwodów,
• noszenie luźnych ubrań, by ukryć chudość,
• intensywna aktywność fizyczna „dla spalenia kalorii”,
• zaprzeczanie głodowi, unikanie wspólnych posiłków,
• brak miesiączki u kobiet,
• wychłodzenie organizmu, problemy z koncentracją, osłabienie.

Osoby chore często wypierają problem i odmawiają leczenia. Dlatego tak ważne jest wsparcie bliskich i szybka reakcja na pierwsze sygnały.

Bulimia – kiedy napady jedzenia są chorobą?

W bulimii osoba chora doświadcza silnych, trudnych do opanowania napadów objadania się, podczas których spożywa duże ilości jedzenia w krótkim czasie, często w ukryciu. Po epizodzie pojawiają się wyrzuty sumienia i próby „naprawy” sytuacji – np. prowokowanie wymiotów, głodówki, nadużywanie leków przeczyszczających.

Objawy bulimii, które powinny wzbudzić czujność:

• epizody „znikania” po posiłkach (np. w toalecie),
• ślady po wymiotach (zaczerwienione oczy, uszkodzenia szkliwa, owrzodzenia w jamie ustnej),
• chroniczne zmęczenie, rozdrażnienie, problemy ze snem,
• wahania nastroju, niska samoocena,
• duże wahania wagi przy pozornie prawidłowym BMI,
• skłonność do perfekcjonizmu, impulsywności.

W przeciwieństwie do anoreksji, w bulimii masa ciała często mieści się w normie, co sprawia, że problem łatwiej przeoczyć – nawet przez lekarzy.

Skutki nieleczonych zaburzeń odżywiania

Zarówno anoreksja, jak i bulimia mają poważne konsekwencje zdrowotne, obejmujące niemal każdy układ w organizmie:

• Układ hormonalny – zaburzenia miesiączkowania, niepłodność, obniżony poziom hormonów tarczycy,
• Układ pokarmowy – zaparcia, wymioty, refluks, wrzody, odwodnienie,
• Układ sercowo-naczyniowy – zaburzenia rytmu serca, spadek ciśnienia, osłabienie,
• Układ nerwowy – depresja, lęki, zaburzenia koncentracji, zmiany osobowości,
• Układ kostny – osteoporoza, złamania zmęczeniowe,
• Układ odpornościowy – większa podatność na infekcje.

W skrajnych przypadkach anoreksja może prowadzić do zgonu z powodu niewydolności wielonarządowej lub samobójstwa. Bulimia wiąże się z ryzykiem powikłań elektrolitowych i nagłej śmierci sercowej.

Leczenie zaburzeń odżywiania – jak wygląda?

Leczenie anoreksji i bulimii wymaga współpracy wielu specjalistów. Kluczowe znaczenie ma wczesna diagnoza i motywacja pacjenta do zmiany – choć ta często buduje się stopniowo.

W Omega Medical Clinics we Wrocławiu leczenie prowadzi zespół:

• psychodietetyk – pomaga odbudować zdrowe nawyki żywieniowe i pracuje nad relacją z jedzeniem,
• psycholog / psychoterapeuta – wspiera proces zmiany myślenia, pomaga radzić sobie z emocjami,
• psychiatra – włącza leczenie farmakologiczne (np. leki przeciwdepresyjne, stabilizujące nastrój),
• lekarz internista / endokrynolog – monitoruje stan fizyczny i zleca badania kontrolne.

Elementy skutecznej terapii:

• psychoterapia indywidualna (najczęściej nurt poznawczo-behawioralny),
• terapia rodzinna (szczególnie przy młodzieży),
• nauka świadomego jedzenia i praca z ciałem,
• plan żywieniowy oparty na regularności i elastyczności, bez zakazów i kar,
• monitorowanie parametrów zdrowia (masa ciała, gospodarka hormonalna, poziom elektrolitów),
• wsparcie bliskich – edukacja rodziny i otoczenia.

Kiedy do psychodietetyka?

W Omega Medical Clinics we Wrocławiu przyjmuje doświadczony psychodietetyk, który pomaga pacjentom:

• wyjść z błędnych schematów żywieniowych,
• zrozumieć, co stoi za napadami objadania się lub restrykcjami,
• odzyskać kontrolę nad jedzeniem bez lęku i poczucia winy,
• pracować nad samoakceptacją i odbudową zdrowego wizerunku ciała,
• planować codzienne posiłki w sposób elastyczny i realistyczny.

Psychodietetyk nie narzuca diety. Pracuje w modelu terapeutycznym, wspiera w zmianie myślenia i zachowania – to kluczowe w zaburzeniach odżywiania.

Gdzie szukać pomocy we Wrocławiu?

Jeśli podejrzewasz u siebie lub bliskiej osoby zaburzenia odżywiania, nie zwlekaj z reakcją. W Omega Medical Clinics we Wrocławiu zapewniamy dostęp do:

• psychodietetyka,
• psychologa i psychoterapeuty,
• psychiatry,
• lekarzy wspierających powrót do zdrowia fizycznego.